آیین‌نامه انتشار کتابهای دانشگاه پارس
مقدمه
این آیین‌نامه به منظور تعیین فرایندهای تدوین و تولید کتاب و محتوای آموزشی در دانشگاه معماری و هنر پارس تهیه و تنظیم شده است.
ماده 1- هدف‌ها
1-1- تعیین مرجع سیاست‌گذاری و برنامهریزی کلان در تولید کتاب و محتوای آموزشی؛
1-2- ساماندهی و تعیین ضوابط و مقررات فرایندهای تولید کتاب و محتوای آموزشی؛
1-3- تلاش برای ارتقاء سطح کیفی و علمی آثار دانشگاه؛
1-4- ایجاد بستر مناسب به‌منظور ترغیب استادان، پژوهشگران و دانشجویان تحصیلات تکمیلی به تولید کتاب و محتوای آموزشی؛
1-5- فراهم کردن منابعی برای ارتقاء سطح علمی پژوهشگران، مدرسان و دانشجویان.
ماده 2- تعاریف
2-1- دانشگاه: منظور از دانشگاه در این آیین‌نامه، دانشگاه معماری و هنر پارس است.
2-2- انتشارات: مرکزی است که زیر نظر رئیس دانشگاه فعالیت می‌کند و وظیفه مدیریت و ساماندهی فرایندهای انتشاراتی دانشگاه را بر عهده دارد.
2-3- شورای انتشارات: شورایی است که به استناد این آیین‌نامه تشکیل و وظیفه سیاست‌گذاری و برنامهریزی کلان در تولید کتاب و محتوای آموزشی در دانشگاه را بر عهده دارد.
2-4- کارگروه تخصصی ارزیابی آثار: کارگروهی است که به استناد این آیین‌نامه تشکیل و وظیفه نظارت علمی بر آثار منتشره دانشگاه را بر عهده دارد و در این آیین‌نامه به‌اختصار به آن کارگروه اطلاق می‌شود.
2-5- اثر: هرگونه تألیف، تصنیف، ترجمه و تدوین (به شیوه گردآوری) است که پس از طی مراحل تولید اثر و اخذ مجوز انتشار از مراجع ذیصلاح، به‌عنوان کتاب (چاپی یا الکترونیکی) قابل نشر باشد.
2-6- پدیدآورنده اثر: به شخص یا اشخاصی اطلاق می‌گردد که با بهره‌گیری از دانش و تجربه علمی خود و نتایج پژوهش‌ها و دیدگاه‌های دیگران و به کمک ابتکار، نبوغ، صرف زمان و به‌کار‌گیری مهارت‌های نوشتاری، آثاری مانند تألیف، تصنیف، ترجمه و تدوین کتاب (به شیوه گردآوری) را پدید می‌آورند.
2-7- صاحب اثر: شخص یا اشخاصی هستند که حقوق مادی و معنوی اثر، به‌عنوان پدیدآورنده متعلق به ایشان است و حقوق مادی اثر طبق قراردادی که با دانشگاه منعقد می‌کنند به ایشان پرداخت می‌شود.
2-8- قرارداد: سندی است که در آن تعهدات مالی و اجرایی تدوین اثر مشخص و بین پدیدآورنده اثر و دانشگاه منعقد می‌شود.
2-9- تألیف: اثری است که در آن مؤلف یا مؤلفان، مجموعه‌ای از داده‌های علمی و نظریه‌های پذیرفته‌شده را بر اساس تحلیل جدید یا ترکیب مبتکرانه، ساماندهی و تنظیم می‌کنند که معمولاً همراه با نقد یا نتیجه‌گیری خواهد بود.
2-10- تصنیف: نوعی از تألیف کتاب و مشتمل بر مجموعه‌ای است که حداقل سی درصد آن بر اساس دیدگاه‌های جدید و نوآوری‌های علمی مؤلف یا مؤلفان، تدوین و همراه با تحلیل یا نقد دیدگاه‌های دیگران در یک موضوع مشخص ارائه می‌گردد، هرچند که ممکن است آن‌ها را قبلاً در مقاله‌های خود منتشر کرده باشند.
2-11- ترجمه: اثری است که پدیدآورنده آن، مفهوم و محتوای کامل یک کتاب را از زبانی به زبان دیگر برمی‌گرداند.
2-12- تدوین (به شیوه گردآوری): اثری است که در آن مطالب یا داده‌های هدفمند و منسجم از منابع مختلف تهیه و در یک مجموعه گردآوری می‌شود.
2-13- داوری: به بررسی، اعتبارسنجی و ارزیابی تمام اثر ازنظر علمی، کاربردی و ارزشی اطلاق شده که توسط داور علمی اثر انجام می‌شود.
2-14- ویرایش علمی (محتوایی): به بررسی موضوعی، تخصصی، صحت‌وسقم محتوای اثر و همچنین بیان خطاهای محتوایی، ابهام‌ها، بررسی و تعیین میزان مستند بودن منابع و مآخذ متن، ارجاع‌ها و نقل‌قول‌ها اطلاق شده که توسط ویراستار علمی انجام می‌شود.
2-15- ویرایش مقابله‌ای: به بررسی فنی و مقابله‌ای مفهوم و محتوای یک اثر ترجمه‌شده با نسخه زبان‌اصلی همان اثر، اطلاق شده که توسط ویراستار مقابله‌ای انجام می‌شود.
2-16- ویرایش ادبی (فنی، صوری و زبانی): به بررسی، اصلاح و اعمال نکات دستوری، املایی، نگارشی، نشانه‌گذاری‌ها، یکدست کردن رسم‌الخط کلمات، پانوشت‌ها، ارجاعات، نمودارها، جدول‌ها، تصاویر و ...، بازبینی واژه‌نامه و پاراگراف‌بندی مطالب کتاب، اطلاق شده که توسط ویراستار ادبی انجام می‌شود.
2-17- ارزیابی فرهنگی: به‌منظور مطابقت محتوای کتاب با ارزش‌های دینی، ملی و فرهنگی، حسب مورد و به تشخیص کارگروه تخصصی ارزیابی آثار، توسط افراد دارای صلاحیت انجام می‌شود.
ماده 3– ترکیب شورای انتشارات
به‌منظور تبیین و تعیین خط مشی و سیاست‌های کلان دانشگاه در امر تولید کتاب و محتوای آموزشی و انجام برنامهریزی و نظارت بر آن، شورای انتشارات با ترکیب زیر تشکیل می‌شود:
3-1- رئیس دانشگاه (رئیس شورا)؛
3-2- رئیس انتشارات (دبیر شورا)؛
3-3- معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی؛
3-4- سه نفر از استادان به نام و دارای تالیفات ارزشمند به عنوان عضو حقیقی؛
3-5- یک نفر نماینده از هر یک از گروههای آموزشی؛
تبصره: ردیف‌های 4 و 5 با حکم رئیس دانشگاه به مدت 3سال به عضویت شورای انتشارات منصوب می‌شوند.
ماده 4– کارگروه تخصصی ارزیابی آثار
به‌منظور نظارت علمی بر فرایندهای تدوین و تولید کتاب و محتوای آموزشی، کارگروهی با ترکیب و شرح وظایف زیر تشکیل می‌شود:
4-1- ترکیب کارگروه:
4-1-1- رئیس انتشارات (به‌عنوان رئیس کارگروه)؛
4-1-2- یک نفر عضو علمی صاحب‌نظر که به پیشنهاد رئیس انتشارات و حکم رئیس دانشگاه به مدت 3 سال به عضویت کارگروه منصوب می‌شود.
تبصره: با حکم رئیس انتشارات یک نفر کارشناس خبره برای انجام امور اجرایی به‌عنوان دبیر کارگروه منصوب می‌شود.
4-2- شرح وظایف کارگروه:
4-2-1- بررسی و ارزیابی اولیه آثار ارسالی به دانشگاه؛
4-2-2 -تعیین و انتخاب داور، ویراستار علمی و ارزیاب فرهنگی؛
4-2-3- انتخاب نوع انتشار اثر به‌صورت چاپی یا الکترونیکی؛
4-2-4- نظارت بر فرایندهای داوری و ویراستاری علمی آثار؛
4-2-5- بررسی اعتراض نویسندگان بر فرایند داوری و ویراستاری اثر.
ماده 5– فرایند پذیرش و تولید اثر
5-1- بارگذاری اثر به همراه سایر مدارک و مستندات مربوط در سامانه انتشارات توسط پدیدآورنده مسئول؛
5-2- بررسی اولیه اثر ازنظر شکلی و مدارک و مستندات مربوط توسط رئیس انتشارات؛
5-3- بررسی اولیه اثر ازنظر محتوایی، انتخاب داور، ویراستار علمی و ارزیاب فرهنگی (در صورت لزوم استعلام از دانشکده‌ها) توسط کارگروه ارزیابی آثار؛
5-4- ارسال اثر برای داوری و ویراستاری علمی به‌منظور بررسی و تأیید علمی اثر؛
5-5- ارسال اثر برای ویرایش ادبی، صفحه‌آرایی، طراحی جلد و تنظیم ساختار اثر؛
5-6- تأیید محتوای نهایی اثر توسط پدیدآورنده مسئول؛
5-7- اخذ موافقت کتبی رئیس انتشارات ؛
5-8- دریافت فیپا از کتابخانه ملی و اخذ مجوز انتشار از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و دیگر مراجع ذی‌ربط؛
5-9- چاپ، بازاریابی و فروش اثر.
ماده 6- شرایط پدیدآورنده اثر
6-1- عضو هیئت علمی دانشگاه یا سایر موسسه های آموزشی و پژوهشی باشد.
6-2- موضوع کتاب با رشته تحصیلی و سوابق آموزشی، پژوهشی وی مطابقت داشته باشد.
تبصره: برای آثار غیردرسی شرط عضو علمی بودن پدیدآورندگان ملاک نیست.
ماده 7- ضوابط و مقررات داوری و ویراستاری اثر
7-1- رشته تحصیلی و سوابق آموزشی و پژوهشی داور و ویراستار علمی باید با موضوع کتاب مرتبط باشد و دارای مرتبه علمی حداقل استادیار و ترجیحاً بالاتر از پدیدآورندگان باشد.
7-2- در رشته‌های خاص که عضو هیأت علمی با مرتبه استادیاری به‌کفایت وجود ندارد، می‌توان داور و ویراستار علمی را از اعضای علمی دارای مرتبه مربی و یا متخصصین باتجربه و توانمند انتخاب نمود.
7-3- در خصوص آثار ترجمه‌شده از زبان‌های دیگر به تشخیص مرکز انتشارات به‌جای ویرایش علمی، ویرایش مقابله‌ای انجام خواهد شد.
7-4- داوری تمام آثاری که توسط دانشگاه منتشر می‌شوند، الزامی است.
7-5- به‌منظور تسریع در انجام فرایندهای تولید، انجام هم‌زمان فرایند داوری و ویراستاری علمی توسط یک فرد بلامانع است.
7-6- حداکثر زمان داوری اثر پانزده روز و ویراستاری علمی یک ماه به ازای هر 100 صفحه از تاریخ ابلاغ انتشارات است و در صورت عدم پاسخ در موعد مقرر ابلاغ مربوط لغو و اثر برای داور و ویراستار دیگری ارسال خواهد شد.
7-7- در صورت عدم تأیید اثر توسط داور یا ویراستار علمی، با درخواست پدیدآورنده و موافقت کارگروه ارزیابی آثار، اثر می‌تواند مجدداً تنها برای یک‌بار دیگر داوری یا ویراستاری علمی شود و در صورت تأیید اثر توسط داور یا ویراستار دوم، فرایند تدوین اثر ادامه خواهد یافت.
ماده 8- سایر ضوابط و مقررات انتشار اثر
8-1- ویرایش ادبی و صفحه‌آرایی آثار منتشره دانشگاه مطابق شیوه‌نامه تدوین کتابهای دانشگاه خواهد بود و تصمیم‌گیری درباره نوع ویرایش، حروف‌چینی، صفحه‌آرایی، قطع کتاب و نوع چاپ توسط انتشارات انجام می‌شود.
8-2- در آثار ترجمه‌شده، رعایت حقوق نویسنده و ناشر اصلی اثر و مسئولیت‌های ناشی از آن بر عهده مترجم خواهد بود.
8-3- بعد از تأیید اثر توسط داور و ویراستار علمی، پدیدآورنده اثر به‌هیچ‌عنوان حق دخل و تصرف در محتوای علمی اثر را ندارد.
8-4- در تدوین آثار گروهی، مسئولیت تولید اثر از هر لحاظ با پدیدآورنده مسئول اثر است و ترتیب اسامی مندرج بر روی جلد و صفحه حقوقی کتاب و درصد مشارکت سایر پدیدآورندگان، کتباً توسط پدیدآورنده به انتشارات اعلام خواهد شد و در صورت اعتراض سایر پدیدآورندگان، مسئولیت حقوقی و پاسخگویی با پدیدآورنده مسئول خواهد بود.
8-5- تعداد، ترتیب و درصد همکاری پدیدآورندگان و تقاضای حذف یا تغییر هر یک از آن‌ها صرفاً تا پیش از ارسال تمام اثر به داور (فقط برای یک‌بار) و با درخواست کتبی پدیدآورنده مسئول توسط مرکز انتشارات قابل‌بررسی خواهد بود.
8-6- در آثار گروهی نام پدیدآورندگانی که بیشتر از 10 درصد در تدوین اثر مشارکت داشته باشند، بر روی جلد و شناسنامه کتاب درج خواهد شد.
8-7- رعایت کلیه فرایندهای تولید اثر چاپی، برای آثاری که به‌صورت الکترونیکی (eBook) نیز منتشر می‌شوند، الزامی است.
8-8- دانشگاه مجاز است وابستگی سازمانی پدیدآورندگانی را که از سایر مؤسسات آموزشی و پژوهشی با دانشگاه همکاری می‌نمایند، در صفحه عنوان کتاب درج نماید.
8-9- گواهی تدوین اثر بعد از تأیید علمی اثر توسط داور و ویراستار علمی، صادر خواهد شد.
8-11- صاحب اثر باید تا زمان اعلام نتیجه قبول یا رد اثر، از ارائه اثر خود به ناشر دیگری خودداری نماید.
8-12- عقد قرارداد با پدیدآورندگان اثر، داور، ویراستار و سایر عوامل تولید کتب بر اساس آخرین مصوبات هیآت رئیسه انتشارات و دانشگاه انجام خواهد شد.
این آیین نامه مشتمل بر 8 ماده و 3 تبصره درجلسه شورای دانشگاه به تصویب رسید و از تاریخ تصویب لازم‌الاجرا است.